Chia sẻ của Tiktoker Long Chun về việc xin rút khỏi chương trình “Gương mặt thân quen” để tập trung chữa bệnh khiến nhiều khán giả lo lắng về tình trạng sức khỏe của anh, đồng thời cũng dấy lên hồi chuông cảnh báo về căn bệnh không mấy phổ biến – u men xương hàm.
1/ U men xương hàm là gì?
U men xương hàm là tỉ lệ cao nhất trong các loại u hàm mặt (chiếm tỉ lệ khoảng 10%). Nhiều trang báo mạng còn gọi bệnh này là U men răng, tuy nhiên tên gọi này là không chính xác. Theo y khoa, bệnh có thể gọi với các tên gọi khác như U men, U nguyên bào tạo men hay Ameloblastoma.
Theo đánh giá chung, đây là một khối u lành tính và sự xuất hiện của nó khiến mặt bị biến dạng với vùng má sưng phù nghiêm trọng. Nếu điều trị muộn, u có thể chuyển từ lành tính sang ác tính, thậm chí di căn vào máu và dẫn đến tử vong.
Bệnh phổ biến nhất ở những người trẻ (khoảng 20 – 30 tuổi) và thường xảy ra ở đối tượng nam giới nhiều hơn. Điều này không có nghĩa là bệnh không bao giờ xuất hiện ở nữ giới, độ tuổi thiếu niên, trung niên và người cao tuổi. Bạn nên đề phòng bệnh có thể xảy ra bất cứ lúc nào (tại Việt Nam, tuổi nhỏ nhất bị bệnh được ghi nhận là 8 tuổi, lớn nhất là 76 tuổi).
U ở vị trí xương hàm dưới sẽ thường gặp hơn u ở vị trí xương hàm trên. Theo tài liệu y văn thế giới, 80% bệnh xuất hiện ở xương hàm dưới và 20% ở xương hàm trên.
2/ Nguyên nhân gây u men
U men xương hàm hay xuất hiện ở vùng răng số 8 nên nhiều người hay nhầm lẫn chính chiếc răng này mọc lên là nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên trên thực tế thì răng khôn số 8 sẽ không liên quan gì đến bệnh này. Răng số 8 thường chỉ xuất hiện U NANG và nhiều người nhầm lẫn nó với U MEN mà không biết rằng U MEN nguy hiểm hơn rất nhiều.
Trước đây, có nhiều nghiên cứu xoay quanh nguyên nhân của bệnh và cũng nảy ra nhiều tranh cãi. Một số người cho rằng bệnh do nụ răng thoái hóa tạo thành trong khi một số khác lại cho rằng do những mảnh thừa biểu mô Malassez tạo nên.
Hiện nay, thông qua nghiên cứu hiện đại, các chuyên gia khẳng định U men xương hàm có nguồn gốc từ các tế bào tạo ra men răng. Trong quá trình hình thành răng, các liên bào tạo men còn vùi kẹt trong xương hàm sẽ gây ra những bất thường và tích tụ lại thành u men.
3/ Các giai đoạn phát triển của u men xương hàm
U men xương hàm phát triển chậm và mang theo những dấu hiệu “ẩn”, không bộc phát ra bên ngoài ở giai đoạn đầu nên rất khó để phát hiện điều trị sớm. Bạn có thể theo dõi các giai đoạn phát triển của bệnh như sau:
- Giai đoạn mới hình thành
Bạn hoàn toàn không cảm nhận được bất cứ biểu hiện nào rõ rệt trong khoang miệng hay sức khỏe. Không có bất cứ cảm giác nào về tình trạng đau, nhức hay thay đổi màu sắc lợi. Một số trường hợp rất ít bệnh nhân có thể cảm thấy sự xuất hiện mờ nhạt của một khối sưng cứng, tuy nhiên không rõ rệt.
Một số trường hợp có thể vô tình phát hiện bệnh thông qua chụp phim X quang kết hợp với giải phẫu bệnh lý.
- Giai đoạn bệnh phát triển
Lúc này, bệnh đã có những biểu hiện rất rõ ràng vì khối u có kích thước lớn hơn. Chúng làm phồng xương hàm, gây tiêu ngót chân răng, tê môi cằm và thậm chí làm biến dạng khuôn mặt ở mức nhẹ. Bạn có thể dễ dàng quan sát bằng mắt thường qua gương về sự thay đổi khuôn mặt của mình.
Một số trường hợp có hiện tượng sưng đi kèm với đau nhức, chảy mủ. Tuy nhiên vẫn có một số trường hợp chỉ sưng vùng ngách lợi mà không có cảm giác đau, niêm mạc phủ trên hoàn toàn bình thường.
- Giai đoạn bệnh nặng
Sự phát triển của u đạt đến mức cực đại, gây phồng xương nặng, phá hủy xương và các mô xung quanh, làm khuôn mặt bị biến dạng nghiêm trọng. Trong trường hợp bờ xương hàm dưới đã bị phá hủy, u có thể gây gãy xương bệnh lý.
Một số biểu hiện đi kèm bao gồm: phồng xương ngách lợi, khẩu cái; nghẹt mũi; mất khứu giác; tê bì môi trên, má, cạnh mũi ở cùng bên.
4/ Điều trị bệnh hiệu quả ra sao?
Phẫu thuật là cách hiệu quả nhất để loại bỏ triệt để u men xương hàm. Tùy vào từng trường hợp cũng như mức độ phát triển của bệnh mà bác sĩ đưa ra chỉ định phẫu thuật khác nhau, cụ thể:
🔰 Phẫu thuật cắt bỏ khối u thông thường: Phẫu thuật này được thực hiện trong trường hợp phát hiện bệnh sớm, khối u có kích thước nhỏ và chưa phá hủy nhiều xương. Bác sĩ chỉ thực hiện cắt bỏ khối u và giữ lại bờ nền xương hàm, sau đó phục hình răng để phục hồi chức năng ăn nhai.
🔰 Phẫu thuật cắt bỏ khối u và đoạn xương hàm: Nếu khối u có kích thước lớn và phá hủy nhiều xương thì bác sĩ sẽ buộc phải thực hiện cắt bỏ cả phần xương hàm bị ảnh hưởng. Sau đó, một ca phẫu thuật nữa được thực hiện để tái tạo lại hàm (ghép xương hàm) và phục hình răng.
Liệu pháp xạ trị (sử dụng chùm tia mang năng lượng cao) có thể được kết hợp sau phẫu thuật để điều trị triệt để khối u. Trong một số trường hợp xạ trị có thể thực hiện riêng biệt để thay thế khi bệnh nhân chống chỉ định làm phẫu thuật.
Điều trị u men là một phẫu thuật khó, cần được thực hiện ở những bệnh viện lớn với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao. Đây cũng là một quá trình dài, trải qua nhiều giai đoạn khác nhau và yêu cầu bạn phải chuẩn bị tâm lý cũng như thời gian thật tốt để có thể đạt kết quả tốt nhất.
KẾT LUẬN
U men xương hàm không đơn giản như những bệnh lý nha khoa khác, cả về dấu hiệu nhận biết lẫn phương pháp điều trị. Đây chính là lý do các bác sĩ nha khoa thường khuyên bạn nên tạo cho mình thói quen thăm khám răng định kỳ tại nha khoa để kịp thời phát hiện và xử lý dứt điểm u men nói riêng và các bệnh lý khác nói chung ngay từ khi chúng chớm hình thành.
